WHO'nun yayınladığı trans yağlar hakkında yazılı bir uyarı üzerine Kanada Sağlık Bakanlığı, yaptığı yazılı açıklamada, hidrojenize edilmiş yağların (PHO) yasaklandığını duyurdu.
Trans yağların ithalatı da yasak olacak
Bakanlık, yasak kapsamına ülke içinde üretilen gıda ürünlerinin yanı sıra ithal gıdaların da dahil edildiğini aktardı. Bu kararın, Kanada'da önde gelen ölüm nedenlerinden olan kalp hastalığı riskini azaltmada anahtar işlevi göreceğini vurgulandı. Bakanlık; "Trans yağlar, kalp hastalığına yönelik bir risk faktörü olan kanda kötü kolesterol seviyelerini (düşük yoğunluklu lipoprotein - LDL) yükseltirken, kalp hastalıklarına karşı koruyan iyi kolesterolün (yüksek yoğunluklu lipoprotein - HDL) kan seviyelerini de azaltır. Aldığımız bu kararın, Kanadalıları bu yağların neden olduğu kronik hastalıklardan koruyacağına inanıyoruz." açıklamasında bulunudu.
Firmalara trans yağ uyarısı
Yapay trans yağların kullanıldığı gıdaların piyasadan çekilmesi için üretici firmalara bakanlık tarafından 2 yıl süre verildi. Firmalar bu süre zarfında hidrojenize edilmiş yapay trans yağları tedarik listelerinden çıkaracak.
Bakanlık, 17 Eylül 2018 tarihinin esas alındığı uygulama kararı gereğince, 17 Eylül 2020'de hiçbir markette gıda ürünlerinde hidrojenize edilmiş yapay trans yağ bulunmayacağını kaydetti.
Hidrojenize edilmiş yapay trans yağ nedir?
Doğal olmayan, tamamen sentetik olan yapay trans yağlar, sıvı bitki yağlarının hidrojen ile ısıtılması sonucu elde ediliyor.
Ucuz olduğu için bazı üretici firmalar tarafından tercih edilen bu yağlar özellikle erken ölümlerde önemli bir etken olarak gösteriliyor. Bu tür yağların en önemli zararının, "kötü kolesterol" olarak bilinen LDL'yi artırması ve "iyi kolesterol" olan HDL'yi azaltması olduğu belirtiliyor. Bilimsel araştırmalar, trans yağ seviyesi yüksek olanların kalp krizi geçirme riskinin, normal beslenenlere göre 3 kat daha fazla olduğunu ortaya koyuyor.
Trans yağların ayrıca bağışıklık sistemini zayıflatarak diyabet, kas kaybı, kanser, obezite, kalp hastalıkları, kısırlık, karaciğer fonksiyon bozukluğu, alzeimer ve parkinson, hücre fonksiyon bozukluğu, kandaki yağ oranı yüksekliği, anne sütü kalitesinde düşüş ve düşük doğum riski gibi hastalıklara yol açtığı kaydediliyor. Hidrojenize edilmiş yağlar genellikle hazır patates kızartmaları, cips, kraker, bisküvi, çikolata, gofret ve benzeri besinlerde kullanılıyor.
WHO/FAO trans yağ alımının mümkün olduğunca az olması gerektiğini vurguluyor. Bu miktarı toplam enerji alımının %1'i olarak sınırlıyor ki bu da 2000 kcal alması gereken bir kişinin günde 2 gramdan daha fazla trans yağ almaması gerektiği anlamına geliyor.
Yapay Trans Yağı Yasaklayan Diğer Ülkeler
Birçok ülke, endüstri ve devlet arasında gönüllü işbirliğine dayanarak ulusal trans yağ tüketimini azaltmayı hedefleyen stratejiler getirmiştir. İzin verilen limitler;
| Ülkeler | Tarihler | Limit |
| Danimarka | 14 Mart 2010 | 100 g yağ başına 2 g |
| ABD | 2008 | 100 g yağ başına 2 g |
| İsviçre | 1 Nisan 2008 | 100 g yağ başına 2 g |
| Avusturya | 3 Kasım 2010 | 100 g yağ başına 2 g |
| İzlanda | 1 Ağustos 2011 | 100 g yağ başına 2 g |
| Norveç | 16 Ocak 2014 | 100 g yağ başına 2 g |
| Macaristan | 20 Kasım 2013 | 100 g yağ başına 2 g |
| İsveç | 17 Mart 2011 | 100 g yağ başına 2 g |
Türk Gıda Kodeksi'nde trans yağ
Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğine göre sürülebilir yağ/margarinler, yoğun yağlar, bitkisel yağlar ve bu yağları içeren gıdaların %2'den fazla trans yağ içermesi durumunda trans yağ miktarının o ürünün etiketinde bildirilmesi zorunlu tutuldu.
Ürün etiketlerinde "düşük veya az doymuş yağ içerir" ifadesini gördüğümüzde o ürünün 100 gramında doymuş yağ asitleri ve trans yağ asitleri toplamının 1,5 gramdan fazla, 100 ml'sinde ise 0.75 g'dan fazla olmadığını anlayacağız. Bu koşullara uyan gıdaların etiketinde "Doymuş yağ tüketiminin azaltılması normal kan kolesterol düzeyinin korunmasına katkıda bulunur." beyanı da yapılabiliyor.
"Doymuş yağ içermez/ doymuş yağ yoktur" gibi ifadeleri etiketlerde gördüğümüzde ise 100 gram gıdadaki veya 100 ml gıdadaki doymuş yağ asitleri ve trans yağ asitleri toplamının 0,1 gramdan fazla olmadığını anlayacağız.
"Trans yağ içermez /trans yağ yoktur" ifadelerini ürün etiketlerinde beslenme beyanı olarak yapıldığını gördüğümüzde ise; Trans yağ asidi miktarının yağlarda veya bileşen olarak yağ içeren gıdalarda toplam yağın 100 gramında 1 gramdan az olduğunu anlayacağız.
Türkiye'de Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen "Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı" kapsamında hazır gıdalarda trans yağ miktarının sınırlandırılmasını konusu da yer alıyor.
Referanslar
- http://www.who.int/news-room/detail/14-05-2018-who-plan-to-eliminate-industrially-produced-trans-fatty-acids-from-global-food-supply
- https://www.canada.ca/en/health-canada/news/2018/09/canadian-ban-on-trans-fats-comes-into-force-today.html
- http://beslenme.gov.tr/content/files/aile/ds_dok_manlar_n_n_t_rk_eye_ek_20577817.pdf
- http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/12/20111229M3-7-1.pdf
Taglar: #WHO #yayın #transyağ #transfatty #uyarı #KanadaSağlıkBakanlığı #hidrojenizeedilmişyağların #PHO #yasak #ithalat #gıda #karar #ölüm #kalphastalığı #risk #kötükolesterol seviyelerini #HDL #LDL #kronik #market #bitkiselyağ #erkenölümriski #kalpkrizi #diyabet #kaskaybı #kanser #obezite #kalphastalıkları #kısırlık #karaciğer f#alzeimer #parkinson #annesütü #patateskızartması #cips #kraker #bisküvi #çikolata #gofret #Danimarka #ABD #İsviçre #Avustralya #İzlanda #Norveç #Macaristan #Türkiye #TürkGıdaKodeksi #sağlıkbakanlığı
Haberi Yapan: Diyetisyen Dünyası Editörü
Tarih: 18.09.2018
Kaynak: NTV