Diyabet, vücutta insülin üretiminin yetersiz olduğu, hiç üretilmediği veya üretilen insülinin etkili bir şekilde kullanılamadığı durumlarda ortaya çıkan, kan şekeri yüksekliğiyle kendini belli eden kronik bir hastalık.
Diyabet, halk arasında bilinen ismiyle şeker hastalığı artık global bir sorun. 2021 yılı Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF ) verilerine göre tüm dünyada 537 milyon diyabet hastası var. Üstelik bu rakam 2019 yılında yapılan tahminlerin tam %16 daha fazlası… Yani diyabet çığ topu gibi büyüyor…
541 milyon kişi diyabet teşhisi almamış olsa da gizli diyabet hastası olduğunu biliyor muydunuz? Bunun anlamı ; her 6 kişiden birinin diyabetli… Diyabet tespit edilmediğinde ve yetersiz tedavi edildiğinde, diyabetli kişiler zamanında etkili tedavi almadıklarında kalp krizi, felç, böbrek yetmezliği, körlük ve alt ekstremite amputasyonu gibi ciddi ve yaşamı tehdit eden komplikasyonlar açısından daha yüksek risk altındadır. Bu komplikasyonlar yaşam kalitesinin düşmesine ve sağlık bakım maliyetlerinin artmasına neden olur.
Sadece 2021 yılında 6,3 milyon insan diyabet yüzünden hayatını kaybetti…
IDF verilerine göre küresel olarak, diyabetli kişilerin %90'ından fazlası tip 2 diyabetlidir. Tip 2 diyabetli kişi sayısındaki artış, sosyo-ekonomik, demografik, çevresel ve genetik faktörlerin karmaşık etkileşiminden kaynaklanmaktadır. Önemli katkılar arasında kentleşme, yaşlanan bir nüfus, azalan fiziksel aktivite seviyeleri ve artan aşırı kilo ve obezite prevalansı yer alıyor.
Yani diyabet aynı zamanda bir halk sağlığı sorunudur. Tip 2 Diyabet %80 oranında önlenebilir bir hastalıktır.
Tip 2 Diyabet İçin Ana Risk Faktörleri
- Obezite
- Sağlıksız beslenme
- Hareketsiz yaşam
- Yüksek tansiyon
- Aile öyküsü
Tip 2 Diyabetin Belirtileri
- Ağız kuruluğu ve aşırı su içme ihtiyacı duymak
- Sık idrara çıkmak
- İstemsizce hızlı kilo almak veya zayıflamak
- Bulanık görmek
Tip 2 Diyabetten Korunma Yolları
- Sağlıklı ve dengeli beslenin.
- Hareket edin.
- İdeal ağırlıkta olmaya özen gösterin.
- Stresten uzak durun.
- Sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıkları bırakın.
- Yeterli ve düzenli uyuyun.
- Sağlık kontrollerinizi düzenli yaptırın.
Bireylerin Tip2 Diyabetten Korunması için IDF ‘in Sağlıklı Beslenme Önerileri
- Meyve suyu, soda veya diğer şekerle tatlandırılmış içecekler yerine su, kahve veya çay seçin.
- Yeşil yapraklı sebzeler de dahil olmak üzere her gün en az üç porsiyon sebze tüketin.
- Her gün üç porsiyona kadar taze meyve yiyin.
- Şekerli atıştırmalıklar yerine kuru meyve ve kuruyemişleri tercih edin.
- Alkol alımını günde en fazla iki standart içecekle sınırlayın.
- Kırmızı veya işlenmiş et yerine yağsız beyaz et, kümes hayvanları veya deniz ürünleri seçin.
- Sürme çikolata veya reçel yerine şekersiz fıstık ezmesini tercih edin.
- Beyaz ekmek, pirinç veya makarna yerine tam tahıllı ekmek, esmer pirinç veya kepekli makarnayı seçin.
- Doymuş yağlar (tereyağı, ghee, hayvansal yağ, hindistancevizi yağı veya hurma yağı) yerine doymamış yağları (zeytinyağı, kanola yağı, mısır yağı veya ayçiçek yağı) tüketin.
Kaynaklar :
https://www.idf.org/news/240:diabetes-now-affects-one-in-10-adults-worldwide.html
https://www.idf.org/aboutdiabetes/prevention.html
https://worlddiabetesday.org/resources/wdd-2021/infographics/
https://sggm.saglik.gov.tr/TR-76887/dunya-diyabet-gunu-2020.html
Taglar: #diyabet #şekerhastalığı #şeker #diabetes #insülin #14kasım #ıdf #globalsağlıksorunu
Haberi Yapan: Diyetisyen Dünyası Editörü
Tarih: 13.11.2021
Kaynak: World Diabetes Day